03 nov Wat de kerk kan leren van online community’s
Gister was het dankdag en verzuchtte ik online dat ik houvast vind bij de rituelen en feestdagen die de kerk biedt. En dat ik van de kerk houd, ook al lijd ik er soms aan. Onder mijn generatie is dat weleens anders. Inmiddels werk ik vijftien jaar met meiden (Huis van Belle) en vrouwen (Villavie) en bouwde ik als conceptbedenker mee aan andere online community’s (Lume, Meet you in the field, Sestra mama). Ik zie dat sommige van deze en andere geloofscommunity’s vaak fungeren als een soort online kerken. Daar zit veel moois aan en ik denk dat de kerk daarvan kan leren.
Tegelijkertijd zie ik het als mijn taak om vrouwen aan te moedigen in hun eigen omgeving community op te zoeken in de vorm van triades, bidgroepjes en de kerk. Want een geloof dat niet gevoed wordt in het dagelijkse of in de structuur van een geloofsgemeenschap, is een geloof dat vatbaar is voor veel invloeden die niet altijd even positief zijn.
Ten eerste: wat vinden vrouwen in deze online community’s? Ik denk drie dingen:
Een gevoel van onderlinge herkenning
Dit is meteen dé binder voor het bouwen aan community. Vaak verzuchten vrouwen die op mijn levenshuisdagen zijn: ‘Had ik dit maar in mijn buurt.’ Ik vraag hen dan of ze dit niet in hun kerk hebben en ze geven dan aan van niet. Ze denken vaak dat andere vrouwen niet met dezelfde dingen worstelen als zij. Waar ze dan zoal mee worstelen? Het zwaar hebben met het moederschap en zich ervoor schamen. Niet (meer) weten wie ze zijn. Geleefd worden. Het gevoel hebben niet veel waard te zijn. Continu vergelijken met anderen. Relatieproblemen, misbruik, nog steeds vastzitten aan het oordeel van (strenge, soms reformatische) ouders. Online is het natuurlijk veilig om deze herkenning te vinden en het toe te geven maar ook op de live dagen is er veel kwetsbaarheid en durven vrouwen te delen.
Wat je hiermee als kerk kunt?
Laats sprak ik op een vrouwenochtend in een kerk in het Westland. Een stuk of veertig vrouwen hadden daar deze vrijdag een gezellig ontbijt met elkaar. Eén vrouw kwam even aanwaaien uit haar werk, haar bedrijfskleding nog aan en na een uur kletsen (wat zeker niet oppervlakkig was), mocht ik mijn spreekbeurt houden. Na afloop sprak ik met de vrouwen en wat een mooi initiatief ik het vond. Zij vertelden vol enthousiasme dat het hun nieuwe dominee was die dit aangewakkerd had. Dat met zijn komst er echt iets veranderd was in hun gemeente en hij hen aanmoedigde levend te geloven en elkaar op te zoeken. Dat daar ook budget voor werd vrij gemaakt. Hij kwam ook nog even langs en we bleken oud-studiegenoten van het Lodenstein in Amersfoort. Het was mooi om te zien hoe na veel omzwervingen we beiden ons pad in het voorgaan hadden gevonden, maar dat terzijde. Wat een rol kun je hebben, juist als voorganger. Zie meer hierover punt 2. Herkenning is de basis van community. Organiseer (laat vrouwen dit zelf doen) daarom avonden voor moeders, vrouwen, singles over bepaalde onderwerpen zoals opvoeding, geld, relaties en bied gelegenheid voor gesprek. Laat degene die voorgaat of het gesprek leidt, zich zelf ook kwetsbaar opstellen. Naar aanleiding van dit vrouwenontbijt, heb ik dit in mijn eigen kerk ook geintroduceerd nadat deze zomer al spontaan door andere vrouwen een vrouwenavond was georganiseerd.
Gidsen
Op twitter noemde ik gisteren christelijke influencers. Sommigen hadden geen idee wat ik daarmee bedoelde. Ben je werkzaam in een kerk, dan zou ik je ten eerste aanraden je daarin te verdiepen. Er zijn talloze Amerikaanse en Nederlandse mannen en vrouwen die hun geloof delen, online bidden met vrouwen, aanmoedigen uit de Bijbel te lezen of hun eigen struggles delen. Ik ben er daar één van. Er is grote behoefte aan gidsen in het leven: mensen die je vertellen hoe je met situaties om moet gaan. Wat je kunt vinden van een crisis in de kerk. Zo was er bijvoorbeeld een aantal jaar geleden het verdrietige verhaal van voorgangers van Bethel Church. Zij vonden hun tweejarige dochtertje overleden in bed. Er werd dagen gebeden om haar opstanding. Op dat moment waren er influencers die dit prachtig vonden. Mij bracht het in verwarring. En anderen ook. Op dat soort momenten zijn er mensen nodig die (theologisch) kunnen duiden. Of in het geval van #metoo en de Voiceschandalen. Ik vond het toen mijn taak om daar iets van te duiden en mijn eigen ervaringen te delen. Te bemoedigen en helpen dingen aan het licht te brengen.
Er is ook veel behoefte aan antwoord op de vraag: hoe lees ik Bijbel en bid ik? Laatst bracht het NBG naar buiten dat de helft van de christenen geen Bijbel leest. Ik vond het schokkend maar niet verrassend. De meestgestelde vragen die ik krijg gaan (naast: welke oorbellen draag je) hierover: ‘Wat voor dagboekje kan ik lezen? Waar begin ik met Bijbellezen? Wanneer doe ik het, ik heb geen tijd.’* Mij lijkt het antwoord op de eerste vraag simpel: Ga eens naar een christelijke boekhandel bijvoorbeeld, Maar zo simpel ligt het niet. Een van de redenen is denk ik dat we onze kinderen niet genoeg leren om zélf Bijbel te lezen en te bidden. Een vriendin van mij leert haar kinderen bijvoorbeeld actief zelf stille tijd te houden. Op zondagavond lezen ze met elkaar wat, gaan vervolgens uit elkaar om zelf te bidden en bijbellezen en vertellen elkaar daarna wat hen heeft geraakt of ze willen onthouden. Mijn ervaring is dat vrouwen heel graag willen maar duidelijke tools willen. Daarnaast zijn we soms te gevoelig geworden voor events en voor spektakel. Moeten we mijns insziens weer wat meer terug naar het kleine: bidden met een klein groepje, de zondag vieren, met vrienden de maaltijd vieren en over geloof praten. En niet van event naar event hollen.
Wat je hiermee als kerk kunt?
Wees je bewust van die gidsfunctie, ook als je voorganger bent. Wees je bewust hoe je twittert, hoe je mensen benadert, waar je wel of niet een mening over hoeft te hebben. Wees vooral liefdevol en genadig maar durf ook positie in te nemen. En: een belangrijke die je kunt meenemen van online community’s: Wees je bewust van je doelgroep. Dat doet de Jakobikerk in Utrecht goed, waar veel hoogopgeleide werkenden komen met werkplekken en interessante avonden met herkenbare thema’s voor deze doelgroep. Een dorpskerk met een lager opgeleide doelgroep vereist een andersoortige gidsfunctie die misschien meer praktisch is.
*Ik heb overigens om deze redenen mijn boek Tijd met God geschreven, dat eind november verschijnt.
Een boodschap die gericht is op het individu
Dit is misschien wel meteen de meest ingewikkelde van het rijtje. Als je je als vrouw ergens bij thuisvoelt omdat de content je aanspreekt, maak je vervolgens de keus om aan te haken. Je gaat het volgen en langzamerhand raak je steeds meer betrokken. In marketingtermen: van volger word je fan en van fan een ambassadeur. Ik vind dit altijd erg leuk om te zien. Villavie bestaat nu bijna drie jaar en is echt in de communityfase gekomen waar ambassadeurs een grote rol spelen. Zo melden vrouwen zich bijvoorbeeld aan om vrijwilliger te zijn omdat ze graag meewerken. In een kerk werkt het natuurlijk wat anders. Ook daar bekijk je eerst van een afstandje wat je aanspreekt maar als je eenmaal lid bent, zijn er ook veel dingen die niet makkelijk zijn: valse piano’s, het lijden van andere mensen, lastige mensen (die wij thuis genadetrainers noemen, niet zelfbedacht), vergaderingen… Het is in een kerk dan niet de bedoeling dat je wegloopt. Net zoals je niet wegloopt als een preek je niet bevalt. Dan is het de bedoeling dat je in gesprek gaat. Daarnaast verspreiden online community’s boodschappen die meer gericht zijn op het individu; ze zijn erop gericht je een goed gevoel te geven en beter over jezelf te laten voelen. Niet allemaal, en ik hoop zelf ook dat ik dat niet alleen doe, hoewel het nodig is, zie bovenstaande worstelingen. Ik geloof in een groter verhaal en dat het ongemakkelijke van onderdeel zijn van een kerkelijke gemeenschap een goed tegenwicht is tegen het individualisme.
Wat kan de kerk hiermee?
Goede marketing stelt de vraag: Welk probleem los ik op van mijn doelgroep? De kerk zou er goed aan doen zich wat meer in de problemen van haar doelgroep te verdiepen. Zorgen dat de Bijbel en verhalen relevant zijn voor het dagelijks leven en wat mensen tegenkomen in de praktijk. Niet vanuit een oplossingsgericht geloof maar wel vanuit het verlangen om net als Jezus de mensen te zien die met hun verhalen van ziekte, schaamte, overspel en overbelastheid zijn mantel aanraakten en Zijn liefde te verspreiden aan hen. Het zou mooi zijn als theologen online meer over genade delen dan zich vooral in discussies te mengen.
Van geleende spiritualiteit naar eigen spiritualiteit
Er is een wirwar van podcasts, boeken, artikelen, blogs, instagramaccounts te vinden om je geloof te voeden. Dat is mooi en ik juich het toe. Maar het risico ervan is dat je elke ochtend een podcast luistert en overgaat tot de orde van de dag. Dan vaar je op de spiritualiteit van de podcastmaker. Het is nodig om je eigen spiritualiteit te ontwikkelen. Zélf je ziel met regelmaat te onderzoeken. Gods stem te verstaan. Maar hier nemen we vaak geen tijd voor. We besteden meer tijd aan de buitenwereld dan aan de binnenwereld. Maar we zijn druk. En dat is niet zo raar. Die buitenwereld vraagt veel van ons. Het vereist echt stevige keuzes om eenvoudiger te leven en tijd te maken voor je relatie met God en jezelf. Ik denk dat de kerk juist hierin een belangrijke rol kan spelen.
Sprak deze blog je aan?
Luister dan de Niet zo perfecte podcast! Elke laatste woensdag van de maand komt er een aflevering online en ga ik met een gast in gesprek over het niet perfecte leven, over geloof en over onze generatie.
Onderstaand vind je de link. Hij is op elk kanaal te beluisteren. Heel fijn als je je abonneert, dan steun je de podcast en zorg je dat meer mensen deze zien. En krijg jij een update als ie online staat.
