17 mei Hoe ga je om met verlies en rouw?
Het hoort bij het leven: verlies. Ieder mens wordt in zijn leven met verlies en rouw geconfronteerd. Je denkt nu misschien aan het overlijden van een dierbare, maar ook echtscheiding, verlies van werk of gezondheid, ongewenste kinderloosheid of het verbreken van het contact met een kind of vriend zijn vormen van verlies. Wetenschappelijke onderzoeken tonen aan dat 80% van de mensen een verlies heel goed te boven komt. Dat klinkt hoopvol, maar ze maken het gemis niet minder groot. Hoe ga je om met verlies en rouw?
Geef jezelf de ruimte om te rouwen
Rouwen heeft tijd en aandacht nodig, en het is een proces dat veel energie kost. Er zijn goede en slechte dagen. Op een gegeven moment kun je het verlies een plek geven, het verdriet wordt minder intens. Toch zal een dierbare altijd deel uit blijven maken van je leven. Wat je samen hebt meegemaakt, blijft onderdeel van je levensverhaal en blijft je leven beïnvloeden. Zelfs als je het verlies verwerkt denkt te hebben, dringt soms het feit dat iemand er niet meer is ineens bewust tot je door en kan het gevoel van gemis en verdriet je weer overvallen. Wat ik merk is dat het helpend is om er ruimte aan te geven. Stop je verdriet niet weg, want soms moet het er gewoon even uit. Geef jezelf de ruimte om het te laten komen. Soms wil ik het helemaal niet voelen en komt het toch ineens op. Mijn eerste reactie is scrollen op Vinted of Instagram, maar als ik de huilbui laat komen dan voel ik me daarna beter. Soms moet het er gewoon even uit. En dat mag ook!
Luister naar jezelf
Wat belangrijk is in een rouwproces is om goed naar jezelf te luisteren en aandacht te hebben voor je behoeften. Vraag jezelf af: is dit goed voor mij om dit te doen of is het teveel? Om te luisteren naar je lichaam zou je een meditatie kunnen doen. Als je hoofd te moe is, dan kun je bijvoorbeeld een afspraak af te zeggen. Probeer goed af te wegen wat je wel en niet doet. Luister naar je lichaam, hoofd en geest. Zo zorg je goed voor jezelf.
Probeer wel om af en toe naar buiten te gaan of vrienden en familie op te zoeken. Dat betekent niet dat je je verdriet moet negeren of wegduwen. Het mag er beide zijn: aan de ene kant bezig zijn met verlies (herinneringen ophalen, foto’s bekijken) en aan de andere kant bezig zijn met afleiding en herstel (vrienden/familie opzoeken, ontspannen). Rouwverwerking is beide.
Iedereen beleeft verlies en rouw op zijn eigen manier
Een gebroken been is duidelijk, dan zien mensen aan jou waar je last van hebt en dat je dus niet zo goed kunt lopen. Maar het is lastig om aan anderen uit te leggen hoe rouwen voelt en dat het niet lukt om op volle kracht te functioneren. Ik merk dat ik er graag over lees. Het helpt mij om dingen te herkennen, om te lezen dat anderen hetzelfde ervaren of hebben en er zo ook woorden aan te geven. Ik maak soms een foto van een passage uit een boek om aan mensen te sturen, zodat ze ook mij en mijn proces misschien beter begrijpen. Boeken over verlies, rouw en troost geven inzicht, kennis en praktische handvaten om hiermee om te gaan. In deze blog geef ik een aantal tips voor boeken over verlies en rouw.
Voluit leven
Villavie gaat natuurlijk over voluit leven, over dat verdriet en vreugde naast elkaar bestaan. We kunnen proberen om verlies en rouw te mijden uit ons leven, maar ik geloof dat het onvermijdelijk is. Dat het bij het leven hoort. En ik denk ook dat het de moeite waard is om te onderzoeken wat het je brengt of wat het je leert. Mijn ervaring is dat het overlijden van mijn vader alles in perspectief zet. Het helpt me om relativerender naar mijn werk te kijken, te genieten van het contact met mijn kinderen of broers en de liefde tussen Johannes en mij te koesteren. Dus verlies is niet maar verdriet en rouw. Het is ook iets dat je leven diepte geeft, iets dat je dichter bij jezelf brengt, dichter bij de mensen die belangrijk voor je zijn en dichter bij God.
Manu Keirse schrijft in een van zijn boeken: “Hoe we doodgaan, is ook hoe we hebben geleefd.” De waarden die we belangrijk vinden, zullen we ook uitstralen tijdens ons ziekteproces. Als we nu dingen tegen elkaar durven uit te spreken, dan zullen we dat ook durven in ons stervensproces. Je kunt eens bewust nadenken over vragen als: Hoe zou ik willen sterven? Hoe wil ik zijn? Hoe sta ik in het leven? Wat zijn mijn waarden? Daarom probeer ik met Villavie vrouwen te leren dat het belangrijk is om dicht bij jezelf en dicht bij God te leven. Om te leven volgens je kernwaarden en bewuste keuzes te maken.
Klaproosmomenten
In juni verschijnt het nieuwe boek van Eline, Klaproosmomenten, moed voor als het moeilijk is. In het boek staan teksten die bemoedigen als er verdriet of verlies in je leven is, of als je gewoon een beetje moed nodig hebt. Een cadeau voor jezelf om om weg te geven. Meer informatie over het boek vind je hier.